Nawrót uzależnienia stanowi poważne wyzwanie dla osób, które przeszły przez proces leczenia i udało im się utrzymywać abstynencję przez pewien czas. Na szczęście istnieją skuteczne strategie, które pomagają uniknąć nawrotów i utrzymać trwałą abstynencję. Dzisiaj skupimy się na temacie profilaktyki nawrotów oraz wskazówkach dla osób uzależnionych i ich rodzin.
1. Kontynuacja terapii po odwyku
Pierwszym i kluczowym krokiem w zapobieganiu nawrotom uzależnień jest kontynuacja terapii po zakończeniu podstawowego leczenia. To etap, na którym pracuje się nad rozwiązywaniem głębszych problemów emocjonalnych i psychologicznych, które mogą stanowić źródło uzależnienia. Leczenie uzależnień wymaga czasu i cierpliwości, trudno oczekiwać, że po kilku tygodniach terapii rozwiązane zostaną wszystkie problemy, które często zaczęły się już w dzieciństwie.
Osoby, które kontynuują terapię po odwyku, mają znacznie większe szanse na uniknięcie nawrotów. Terapia pozwala na lepsze zrozumienie mechanizmów uzależnień, rozwijanie zdrowszych strategii radzenia sobie ze stresem i emocjami oraz zapewnia profesjonalne wsparcie, którego rodzina nie jest w stanie udzielić.
2. Grupy wsparcia, unikanie izolacji społecznej
Wsparcie odgrywa niezwykle ważną rolę w procesie zapobiegania nawrotom uzależnień. Często osoby uzależnione czują się odizolowane i samotne, co może prowadzić do nawrotów. Wynika to z konfliktów z bliskimi czy przekonania, że ktoś, kto nie jest uzależniony, nie jest w stanie ich zrozumieć. Bardzo pomocne jest nie tylko spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi, ale też uczestnictwo w spotkaniach grupy wsparcia. Spotykają się tam osoby, które mają podobne doświadczenia, dzielą się nimi i wzajemnie wspierają w zachowaniu trzeźwości. Kiedy osoba uzależniona opuszcza ośrodek leczenia uzależnień może poczuć się samotna, a spotkanie się na mityngach grup wsparcia pomaga w utrzymywaniu motywacji. Chory ma komu opowiedzieć o swoich obawach i osiągnięciach, a co najważniejsze, są to osoby, które doskonale wiedzą, co oznacza walka z uzależnieniem.
3. Przyjmowanie leków
W niektórych przypadkach, szczególnie w uzależnieniach od substancji psychoaktywnych, stosowanie leków substytucyjnych lub psychotropów może być skuteczną strategią w zapobieganiu nawrotom. Leki te pomagają kontrolować pragnienie, łagodzą objawy odstawienia i stabilizują samopoczucie. Przykłady to metadon stosowany w leczeniu uzależnienia od opioidów oraz naltrekson, który łagodzi wewnętrzny przymus picia alkoholu.
Warto jednak podkreślić, że stosowanie leków wspomagających powinno być ściśle monitorowane i odbywać się pod nadzorem lekarza.
4. Unikanie sytuacji i osób związanych z uzależnieniem
Unikanie sytuacji, miejsc i osób kojarzących się z uzależnieniem jest kluczowym elementem strategii zapobiegania nawrotom. Oczywiście nie wszystkiego da się uniknąć: alkohol jest w naszej kulturze wręcz wszechobecny. Osoba uzależniona musi nauczyć się radzić sobie z wyzwalaczami, ale szczególnie na początku, warto unikać miejsc czy osób, kojarzących się z czasem kiedy przebywaliśmy w ciągu.
Konieczne jest opracowanie konkretnych strategii unikania sytuacji, które mogą prowadzić do nawrotów. To może oznaczać zmianę otoczenia, unikanie towarzystwa osób wpływających negatywnie na rekonwalescencję oraz szukanie zdrowych sposobów spędzania czasu wolnego. Zdarza się, że osoby, które ukończyły leczenie uzależnienia od hazardu w Krakowie polegają też na swoich bliskich np. oddają im dokument tożsamości czy dysponują ograniczoną ilością pieniędzy. Na dłuższą metę nie można jednak zrzucać odpowiedzialności za rekonwalescencję na inne osoby.
5. Zdrowy styl życia
Badania jednoznacznie potwierdzają, że zdrowy styl życia jest niezwykle ważny dla utrzymania abstynencji. Regularna aktywność fizyczna, zrównoważona dieta i odpowiednia ilość snu pomagają w utrzymaniu równowagi psychicznej i fizycznej. Zdrowy styl życia poprawia zdolność radzenia sobie ze stresem, który często prowadzi do nawrotów uzależnień. Dodatkowo, zdrowy styl życia może pomóc w naprawie ciała i umysłu po okresie uzależnienia, co jest niezwykle ważne w procesie rekonwalescencji. Może się wydawać, że zdrowa dieta czy sport to banalne sposoby, ale rzeczywiście są w stanie zrobić różnicę.
6. Mindfulness i techniki relaksacyjne
Techniki mindfulness, czyli świadomości umysłu, oraz relaksacyjne są niezwykle przydatne w radzeniu sobie z pokusami nawrotu uzależnienia.
Mindfulness polega na skupieniu uwagi na teraźniejszym momencie, bez oceniania czy osądzania. Pomaga to zrozumieć własne myśli, emocje i pragnienia bez impulsywnych reakcji. Osoby uzależnione mogą wykorzystać mindfulness, aby:
- Rozpoznawać i akceptować pokusy: zamiast natychmiast reagować na wyzwalacz, można zastosować techniki mindfulness, aby zrozumieć, co się dzieje w umyśle i ciele w jego obliczu.
- Skupiać uwagę na pozytywnych doświadczeniach: poprzez ćwiczenia mindfulness można nauczyć się cieszyć z małych przyjemności i pozytywnych chwil, co pomaga w zachowaniu abstynencji.
- Radzić sobie ze stresem: mindfulness pomaga w redukcji stresu i lepszym radzeniu sobie z trudnościami, które mogą prowadzić do nawrotów.
Techniki relaksacyjne, takie jak głębokie oddychanie, medytacja, joga czy progresywna relaksacja mięśni, mogą pomóc w kontrolowaniu emocji i pragnień związanych z nawrotem uzależnienia. Praktykowanie tych technik może:
- Obniżać poziom stresu i niepokoju: techniki relaksacyjne pomagają w redukcji napięcia mięśniowego i obniżeniu poziomu kortyzolu, co przyczynia się do lepszego radzenia sobie ze stresem.
- Poprawiać samoregulację emocjonalną: dzięki regularnemu praktykowaniu technik relaksacyjnych, osoby uzależnione mogą lepiej kontrolować swoje emocje, co jest istotne w zapobieganiu nawrotom.
- Tworzyć zdrowsze nawyki: zamiast sięgać po substancję czy iść do kasyna, można zastąpić te reakcje bardziej pozytywnymi i zdrowymi nawykami, takimi jak medytacja czy joga.
Zapobieganie nawrotom uzależnień to proces wymagający zaangażowania i pracy, ale długoterminowa trzeźwość zdecydowanie jest tego warta. Jeśli pojawia się taka potrzeba, warto wrócić na terapię, czy dołączyć do grupy wsparcia. Zbyt szybka rezygnacja z leczenia i przecenianie swoich możliwości niestety są częstą przyczyną nawrotów.